HUMERUS KIRIKLARI

Humerus üst uç kırıkları genellikle indirekt travmalara bağlı kırılır. Tüm kırıkların %4-5’ini oluşturur ve çoğunlukla kol abdüksiyonda iken el üzerine düşme sonucu oluşur. Humerus kırıklarının % 45’ini oluşturur ve 40 yaşın üzerindeki kadınlarda sık görülür. Bu kırıkların % 85 kadarında minimal deplasman vardır. Bu deplase olmayan humerus kırıkları cerrahi olmayan tedaviler uygulanır iken kalan % 15’lik kısmının tedavi yöntemi ile ilgili tartışma sürmektedir. Humerus başı aseptik nekrozu sıklıkla görülür. Neer’in 4-parçalı sınıflama sistemi, her anatomik fragmanın bir cm. den fazla deplasmanı ya da 45 dereceden fazla angulasyonuna dayanmaktadır.

Humerus Kırıkları Çeşitleri

a) iki parçalı kırıklar: Bir segmentte 1cm’den fazla ayrılma.
b) Üç parçalı kırıklar: İki segmentte ayrılma
c) Dört parçalı kırıklar: Bütün segmentlerde ayrılma
d) Kırıklı çıkıklar: Kliniğinde ağrı, şişlik, deformite ve hareket kısıtlılığı vardır.

Tedavi kırığın tipine, hastanın yaşına ve eşlik eden komplikasyona göre konservatif veya cerrahi olabilir. Non/minimal deplase kırıklarda: omuz-kol askısı ile immobilizasyon ve pasif ROM uygulanır. Genç hastalarda humerus başının kurtarılması amaçlanır iken; osteoporotik, dejeneratif yakınmaları olan yaşlı olgularda hemiartroplasti seçeneği dikkate alınmalıdır.

Cerrahi tedavi daha çok konservatif tedavinin yetersiz kaldığı durumlarda, çok kaymış humerus baş veya çıkıkla birlikteliğinde, pleksus brakialis yaralanmasında ve humerus başı çok parçalı kırıklarında tercih edilmektedir. Komplikasyonları: Nörovasküler yaralanmalar, myositis ossifikans, donuk omuz, avasküler nekroz, malunion ve nonuniondur. Avasküler nekroz, deplase 3 parçalı kırıklarda, 4 parçalı kırıklarda ve T plak uygulananlarda sıktır.

HUMERUS CİSİM KIRIKLARI

Humerus cisim kırıkları direkt veya indirekt travmalarla oluşur. Genellikle direkt travmalara bağlı kırılır. Direkt travmayla transvers ve parçalı, indirekt travmayla oblik ve spiral şeklinde kırılır. Genç erişkinlerde sık görülür. Kırık deltoid kasının yapışma yeri yukarısında (1/3 üst ile 1/3 orta birleşim yeri) ise alt parça laterale, üst parça ise göğüs ve sırttan gelen kasların çekmesiyle
içe doğru kayar. Kırık yeri deltoid kasının yapışma yerinin aşağısında ise, alt parça yukarıya, üst parça dışa ve öne doğru yer değiştirir.

Kliniğinde ağrı, şişlik, ekimoz ve hareket kısıtlılığı vardır. Humerus kırıkları 1/3 orta-distal bölge kırıklarında radial sinir paralizisi sık görülür fakat olguların büyük çoğunluğu nöropraksi olduğundan spontan düzelme olur. Humerus cisminin 1/3 orta-alt birleşim yeri kırıkları genellikle spiraldir ve kırık çizgisi lateral superiordan, medial-inferiora doğru gidiş gösterir. Bu tip humerus kırıkları redüksiyonu sırasında, radial sinir fragmanlar arasında sıkışabilir.

Humerus kırıkları tedavisinde konservatif veya cerrahi tedavi uygulanır. Konservatif tedavi kaymamış, çok az kaymış veya çok parçalı kırıklarda tercih edilebilir. Konservatif tedavi yöntemleri ikiye ayrılır.
1) Torakobrakiyal Immobilizasyon: Velpau bandaji, omuz askısı, torakobrakiyal spika alçısı.
2) Dependency Traction: Yerçekimini kullanarak dizilim kontrolü sağlayan metodlardır. Hanging arm cast, U ateli, Sarmiento breysi (Fonksiyonel breys).

Askılı alçı yönteminde amaç, kırığa yer çekiminden faydalanılarak traksiyon uygulayıp dizilimin sağlanmasıdır. Alçı, dirsek 90 derece fleksiyonda iken yapılır. Kolda alçının iyi oturtulması gerekmektedir. U atelinde: dirsek 90 derece fleksiyonda iken, aksilladan başlayan, dirseği kat edip deltoidin üzerini kaplayan bir atel yapılır.

Sarmiento breys ise çoğu durumda ve birçok merkezde tercih edilen konservatif tedavi yöntemidir.

Cerrahi Tedavi Endikasyonları:

• Yeterli pozisyon dereceden fazla angulasyon)
• Erken mobilizasyonun gerekli olduğu multibl travmalı hastalar, (spinal cord yaralanması, multibl uzun kemik kırıkları)
• Segmenter kırıklar
• Patololojik kırıklar
• Majör vasküler yaralanmaların olduğu kırıklar
• Kapalı redüksiyon ve maniplasyon sonrası radial sinir felci gelişebilecek olan distal humerus kırıkları (Holstein-Lewis)
•  Ipsilateral radius ve ulna kırıkları (floating elbow]
•  Bilateral humerus kırığı
• Brakiyal pleksus felci
•  Parkinson- epilepsi gibi nörolojik hastalıklar

HUMERUS ALT UÇ KIRIKLARI

Direkt veya indirekt travmaya bağlı oluşabilir. Kırıklar anatomik lokalizasyona göre sınıflandırılabileceği gibi, intraartiküler, ekstraartiküler intrakapsüler ve ekstrakapsüler kırıklar olarak da sınıflandırılabilir. Dikkatli bir nörovasküler muayene gereklidir.
Tedavi: İyi sonuç için anatomik eklem ve mekanik aks redüksiyonu ve erken harekete izin veren bir rijid internal fiksasyonun sağlanmasıdır. İnternal fiksasyon genellikle radial kolonun posterioruna ve ulnar kolonun medialine yerleştirilen iki adet plak ve vidalardan oluşur. Yaşlı hastaların parçalı kırıklarında primer total dirsek protezi bir alternatif oluşturmaktadır.

SUPRAKONDİLER HUMERUS KIRIKLARI

Bu kırıklar genellikle yaz dönemi kırıklarıdır. En sık görülen şekli açık el üzerine, dirsekler hiperekstansiyonda iken düşme ile olur. Humerus distali hemen fizisin üzerinden kırılır. Kısa sürede ödem gelişebileceği için redüksiyonu takiben, önce atele alınarak takip edilir. Kayma riski ve şişliğe bağlı komplikasyonları olabilir; açısal deformiteler veya Volkmann’ın iskemik kontraktürü ile sonlanabilir. Alt parça triceps etkisiyle yukarı ve arkaya, üst parça biseps etkisiyle aşağı ve öne çekilir. Üst parça antekübital bölgede brakiyal arter ve median siniri zedeleyebilir.

Suprakondiler humerus kırıkları çocukların en yaygın dirsek bölgesi kırığıdır. Volkmann iskemik kontraktürünün en sık nedeni olmasından dolayı klinik önemi büyüktür. Bu kırıklar dirsek hiperekstanyonda iken düşme sonucu ekstansiyon tipi (distal parça posteriorda) ve dirsek fleksiyonda iken düşme sonucu fleksiyon tipi (distal parça anteriorda) olmak üzere iki gruba ayrılır.
Ekstansiyon tipi kırık daha sık görülür (%95). Klinikte ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı görülür. Tedavide kaymamış kırıklarda dirsek 90 derece fleksiyonda ön kol pronasyonda uzun kol alçısı yapılır. 4-6 hafta tesbit tedavi için anestezi altında kapalı yeterlidir. Hafif deplasman varsa redüksiyon ve dirsek 90 derece ve ön kol süpinasyonda alçı yapılır. Tam kaymış kırıklarda devamlı iskelet traksiyonu veya cerrahi uygulanır.