Menisküs Tedavisi
Konu Özeti: Menisküsler diz ekleminde, kaval kemiğinin üst kısmında iç ve dış kısma yerleşen C şeklindeki kıkırdağımsı yapılardır. Yarım ay şeklindeki menisküsler kaval kemiğinin üst kısmında plato adı verilen düz kısmın 2/3’ünü kaplayan, merkezi kısma ilerledikçe incelen eklem kılıfına yapışan kısmını daha kalın olan, uygulanacak sıkıştırma güçlerine karşı koyacak şekilde sıkı örgü şeklinde kollajen lifler bulunan, elastikiyeti olan yapılardır. Menisküs tedavisi, menisküs hasarları için uygulanan tedavidir.
Yazının İçeriği
- Menüsküs Nedir?
- Menüsküs Yırtığı
- Menisküs Yırtığı Belirtileri?
- Menisküs Yaralanmalarının Nedenleri
- Menisküs Tedavisi Seçenekleri
Uyluk kemiğinin alt kısmının yuvarlak yapısının kaval kemiğinin düz olan üst kısmına uyumunu dizin hareketi esnasındaki her derecesinde mükemmel şekilde sağlayan menisküslerin sadece dış 1/3 kısımları kanla beslenmekte geri kalan kısımları eklem sıvısıyla beslenmektedir. Uyum dışında şok emme, dizin sağlamlığına yardımcı olma, eklem kıkırdağını koruma gibi görevleri olan menisküsler sadece spor yaparken değil günlük hayat esnasında da oldukça fazla zorlanırlar. Dış menisküsler iç menisküslere göre daha hareketli olup daha az yaralanmaya maruz kalırlar. İç menisküler dış taraftakilere göre 3 kat daha fazla yaralanırlar.
Diz yaralanmalarında erken dönemde soğuk tatbiki, istirahat ve hareket ettirmemek yapılması gereken ilk uygulamalardır. Ağrı kesiciler hastayı rahatlatmak için kullanılır. İkinci aşamada yaralanmanın ameliyat gerektirip gerektirmediğine karar verilir. Eğer şikayetler menisküs yırtığından kaynaklanmıyor veya hastanın genel durumu cerrahiye izin vermiyorsa ameliyat uygun olmayabilir. Menisküs yırtığı günlük aktivitelerinizi etkiliyorsa ameliyat düşünülmelidir.
Menüsküs Yırtığı
Dizin iç ve dış kısmında bulunmasıyla beraber iki adet menüsküs bulunmaktadır. İç kısımda bulunan (medial menisküs), dış kısımda bulunan (lateral menisküs) olaram bilinir. Menüsküsler vücudun en hareketleri eklemlerinden biri olan dizlerin hareketini kolaylaştırır, kaval ve uyluğun temas yüzeyini arttırarak, vücut ağırlığının kemikler üzerinde dengeli bir şekilde dağılmasını sağlar. Bunun yanı sıra abi bir darbe sonucu diz bölgesinde oluşan şiddetli kuvveti emer ve diz iç sıvısının eklem kıkırdaklarına yayılmasını sağlar.
Menisküs Yırtığı Belirtileri?
- Diz ağrısı. Menisküs yırtığından hemen sonra ağrı çok şiddetli gerçekleşmeyebilir. Hatta spor yapan kişiler menisküs yırtığından sonra sporuna bir süre devam edebilir. Fakat dizde oluşan bozukluğa bağlı olarak eklem sıvısında artış ve şişlik görüldüğü zaman ağrılar şiddetlenmeye başlar.
- Diz içerisinden sesler gelmesi.
- Şişlik ve sertlik oluşumu.
- Dizde kilitlenme veya bir noktada takılma.
- Hareket kısıtlığı (dizi tam hareket ettirememe.)
- Menisküs Yırtığında Uygulanabilecek Tedavi Seçenekleri
Menisküs Yaralanmalarının Nedenleri
- Menisküs yırtılmaları, aniden durma, dönme, dizi zorlayarak bükme ya da döndürmeye neden olan hareketler sonucunda yaralanma gerçekleşebilir.
- Diz çökmek, çömelmek veya ağır bir cisim kaldırmakta menisküs yırtılmalarına neden olabilir.
- İkili temas gerektiren futbol, basketbol, voleybol ve tenis sporu gibi ani hareketlerin yer aldığı sporlarda menisküs yaralanmaları sıklıkla karşılaşılabilir.
- Menisküs yaralanmaları her yaşta görülebilen bir durumdur. Genç yaştaki bireylerde menisküs dokusu sağlam olduğundan dolayı ciddi travmalar sonucu yırtıklar oluşur fakat yaş ilerledikçe dizdeki dejeneratif değişikliklerden dolayı menisküs yırtılmalarına neden olabilir. Oturduğunuz yerden kalkarken hafif bir bükülme bile menisküs yırtıklarına neden olabilir. 65 yaşın üstündeki kişilerde %40’ından çoğunda görülen bir durumdur.
- Dayanma sınırını aşan yüklerin neden olduğu menisküs yırtıkları daha çok genç yaşlarda görülür. Travmatik yırtıklar genellikle 10-40 yaşlarında görülürken, zamanla dejenerasyona bağlı oluşan menisküs yırtıkları daha çok 40 yaşından sonra ortaya çıkmaktadır.
Menisküs Tedavisi Seçenekleri
Menisküs tedavisi için uygulanabilecek 2 farklı yöntem bulunmaktadır. Bunlar;
Menisküs Tamiri: Menisküsün dış kısmında yırtık varsa kullanılabilecek bir yöntemdir. Bütün hastalar bu yöntem için uygun değildir. Artroskopi tamir edilebilir ve sonuçları açık cerrahiye göre daha iyidir. Ancak iyileşme süreci yırtık menisküsleri çıkarılmış (menisektomi) hastalara göre daha uzundur.
Menisektomi: Bu tedavi yöntemi menisküsün yırtılan kısmını çıkarmak için yapılan bir işlemdir. İyileşme şansı olmadan menisküsün iç kısmına gözyaşı içinde uygulanır. Artroskopi yapılırken iyileşme süreci çok hızlıdır ve hasta aynı gün ayağa kalkabilir.
Sık Sorulan Sorular
Menisküs Yırtığı Nasıl Gözükür?
Menisküs yırtığının en sık belirtileri ağrı, şişlik ve dizde boşalma hissidir. Büyük yırtılmalarda menisküs parçası yer değiştirir ve diz içerisine kaçarak dizin kitlenmesi sebep olur ve kişinin yürümesi zorlaştırılabilir.
Menisküs Hastalığı Neden Olur?
Diz eklemleri arasında bulunan koruyucu kıkırdak dokuları menisküs denir. Dizin ani şekilde hareket ettirilmesi veya dize çok fazla ağırlık verilmesi sonucu yırtılabilir. Sporcularda daha fazla görülmesiyle birlikte, yaşın ilerlemesi sonucunda doku zayıflar ve dizinizi kırmak bile menisküs yırtığına neden olabilir.
Menisküs Tehlikeli Midir?
Menisküs tedavisi yapılmadığı sürece kalıcı sakatlığa yol açabileceği uzmanlar tarafından duyurulmaktadır. Menisküs rahatsızlığından korunmak için şunlara dikkat edilmelidir; hareketsizlik, fazla kilolar ve ilerleyen yaşla birlikte ortaya çıkan menisküs yırtıkları, tedavi edilmez ise kalıcı sakatlık oluşabilir.
Menisküs Yırtığı Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Menisküs yırtılması ameliyatında yırtığın alınması ve dikilmesi durumu yaklaşık 1 saat sürmektedir.